تا همین یکی دو سال پیش، یوتیوب برای خیلی از تولیدکننده های محتوای فارسی یک امید جدی بود. جایی که می شد با تولید ویدیو، مخاطب جمع کرد و به درآمد دلاری رسید. اما امروز شرایط کاملا فرق کرده است. واقعیت این است که درآمد چنلهای یوتیوب فارسی در ماه های اخیر به شدت افت کرده و برای بسیاری از کانال ها به عددی نزدیک صفر رسیده است.
این اتفاق ناگهانی نیست و دلیل مشخصی دارد. آپدیت های جدید یوتیوب باعث شده سیستم تشخیص موقعیت کاربران بسیار دقیق تر از قبل عمل کند. دیگر فقط آی پی یا فیلترشکن تعیین کننده نیست. یوتیوب حالا می تواند بفهمد مخاطب از کجا و با چه الگوی رفتاری محتوا را مصرف می کند.
آپدیت جدید یوتیوب چه تغییری ایجاد کرد؟
در گذشته، بسیاری از تولیدکننده های محتوا تصور می کردند با استفاده از فیلترشکن می توانند مشکل نمایش تبلیغات را دور بزنند. اما حالا این روش تقریبا بی اثر شده است. حتی اگر سازنده محتوا خارج از ایران باشد، وقتی بخش عمده بازدیدها از داخل کشور می آید، سیستم تبلیغاتی یوتیوب این موضوع را تشخیص می دهد.
نتیجه این تشخیص ساده است: تبلیغی نمایش داده نمی شود یا تبلیغ هایی با ارزش بسیار پایین پخش می شود. همین مسئله باعث شده که حتی کانال هایی با بازدید بالا هم نتوانند درآمد قابل قبولی داشته باشند.
چرا تبلیغات برای مخاطب ایرانی ارزش ندارد؟
مدل درآمدی یوتیوب کاملا وابسته به تبلیغ دهندگان است. برندها حاضرند برای کشورهایی مثل آمریکا، آلمان یا کانادا هزینه های بالایی پرداخت کنند، چون قدرت خرید مخاطب بالاست و امکان همکاری رسمی وجود دارد. اما در مورد ایران، شرایط کاملا متفاوت است.
به دلیل تحریم ها و نبود دسترسی رسمی به سیستم های پرداخت بین المللی، تبلیغ دهندگان خارجی عملا ایران را نادیده می گیرند. وقتی تقاضایی برای تبلیغ وجود نداشته باشد، طبیعی است که درآمدی هم شکل نگیرد. به همین دلیل است که درآمد چنلهای یوتیوب فارسی حتی با هزاران بازدید، ناچیز باقی می ماند.
چنل های فارسی بدون اسپانسر چه وضعیتی دارند؟
در حال حاضر، تنها کانال هایی که هنوز درآمد مشخصی دارند، آن هایی هستند که اسپانسر مستقیم جذب کرده اند. همکاری با برندها، معرفی خدمات، یا فروش محصول شخصی. بدون این مدل ها، یوتیوب به تنهایی نمی تواند هزینه تولید محتوا را پوشش دهد.
مشکل اینجاست که پیدا کردن اسپانسر هم کار ساده ای نیست. برندهای داخلی بودجه محدودی دارند و معمولا سراغ پلتفرم هایی مثل اینستاگرام می روند. از طرف دیگر، همکاری با برندهای خارجی برای بسیاری از یوتیوبرهای فارسی زبان عملا غیر ممکن است.
فشار واقعی روی جوان تولیدکننده محتوا
تولید محتوا فقط ضبط چند ویدیو نیست. پشت هر ویدیو ساعت ها فکر، زمان و انرژی خوابیده است. وقتی بعد از تمام این تلاش ها، درآمدی وجود نداشته باشد، فشار روانی به شکل جدی خودش را نشان می دهد. مخصوصا برای جوانی که به امید ساختن آینده وارد این مسیر شده است.
جوون ایرانی امروز احساس می کند از زمین و زمان برایش می بارد. از یک طرف محدودیت های داخلی، از طرف دیگر بسته شدن راه های درآمد بین المللی. نه مسیر کاملا بسته است، نه کاملا باز؛ چیزی بین این دو.
آیا ادامه دادن یوتیوب هنوز منطقی است؟
پاسخ این سوال به هدف هر فرد بستگی دارد. اگر یوتیوب تنها منبع درآمد باشد، ادامه دادن برای بسیاری منطقی نیست. اما اگر یوتیوب به عنوان ابزار دیده شدن استفاده شود، هنوز هم می تواند ارزش داشته باشد.
بعضی از تولیدکننده ها از یوتیوب برای جذب مخاطب و هدایت آن ها به سایت شخصی، فروش دوره، خدمات یا حتی شبکه های اجتماعی دیگر استفاده می کنند. در این حالت، یوتیوب نقش ویترین را دارد، نه صندوق درآمد.
جمع بندی نهایی
واقعیت این است که دوران طلایی درآمد چنلهای یوتیوب فارسی فعلا به پایان رسیده است. آپدیت های یوتیوب، تحریم ها و شرایط اقتصادی باعث شده اند این مسیر سخت تر از همیشه شود. انتظار درآمد دلاری پایدار، بدون اسپانسر یا مدل درآمدی جانبی، دیگر واقع بینانه نیست.
با این حال، اگر کسی با آگاهی و برنامه جلو برود، هنوز هم می تواند از یوتیوب استفاده هوشمندانه کند. نه به عنوان معدن طلا، بلکه به عنوان ابزاری برای ساخت برند شخصی و ایجاد فرصت های دیگر.
امید بداق
من متخصص سئو که عاشق اینه به کسبوکارها کمک کنه تو گوگل دیده بشن!از وردپرس گرفته تا سئو، هرچیزی که برای رشد آنلاین نیاز داری میتونم کمکت کنم.